What is olive oil?

  Saliida loo yaqaan saliid zeytuun

1.Saliid zeytuunka waxaa kujira dufan caafimaad qaba oo loo yaqaan(monounsaturated)dufankaan wuxuu gacan kageestaa inuu yareeyo karastaroolka xun ee (LDL)  islamarkaana wanaajiyaa karastaroolka fiican ee(HDL) waxaay kaloo leedahay fitamiin muhiim ah kasoo loo yaqaan vitamin E iyo K kuwaaso kacaawiya jirka inuu yeesho difaac adag iyo unug yada jirka oo dhan oo caafimaad qaba.

2.daryeelka wadnaha

Cilmi baaris badan ayaa cadeeyay in cunista saliid zeytuunka ey hoos udhigto khatarta cudurada wadnaha.dufanka caafimadka qaba ee kujira wexey hagaajiyaan shaqada halboowlayaasha  wexeeyna yareeyaan cadaadiska dhiigga dad badan oo kunool Mediterranean oo saliida zeytuunka si zaaid ah u isticmaala ayaa waxaa lagu arkay heerar hoose ee cudurada wadnaha marka labarbar dhigo bulshooyinka kale

3.kahortaga cudurada kansarka

 Saliid zeytuunku wexey leedahay antioxidant  badan gaar ahaan polyphonls  maadooyinkaan wexeey kahortagaan  dhaawacyada unugyada oo sababa oxidative  stress  taas oo ah sabab weyn oo loomaleynaayo iney qeyb weeyn katahay homarka kansarka inkastooy saliid zeytuunka cudurka kansarka daaweeyn hadane wexey door weyn kuleedahay yareeynta cudurada dilaaga ah

4. caawinta dheefshiid

Saliid seytuunka waxaa loo arkaa iney tahay  saliid dabiici ah oo u fiican dheef shiidka wexeey jilcisaa mindhicirada wexeeyna yareeysaa calool fadhiga dad badan ayaa isticmaala saliid seytuunka subaxiii ayagoo calol maran si ay uga hortagaan xanuuna caloosha wexeyna fududeeyaan shaqada eey hayaan  mindhicirada

5.faaidooyinka maqaarka iyo timaha 

Saliid seytuunku looma isticmaalo kaliya cuntada ee waxaa sidoo kale loo isticmaala marsiga.timaha iyo jirka oo idil  waana mid waxtar uleh quruxda jirka marka si joogto ah loo Mariyo jirka waxaa qoya oo jilca maqaarka wexeyna yareeysa gabowga dagdaga ah oo lagawado qufkii oo u ekaada da uusan gaaarin dhanka timaha wexeysiisa nafaqo wexeyna kahortagtaa qaleylka iyo ineey timahu jajabaan  sidaas daraaaded saliid saytuunku wexeey qeeyb weyn katahay  daryeelka quruxda dabiiciga ah

6.kahortaga bararka jirka

Mid kamid ah waxyaabaha ugu muhiimsan ee leedahay saliid seytuun waxaa kamid ah  ineey yareyso bararka jirka guud ahaan(inflammation) midka mid ah cilmi baarista ayaa sheegay iney kujirto maado lamid ah daawada layiraahdo  ibuprofen  taas oo usahleysa inuu kahortago xanuunada jirka iyo bararka

7.isticmaalka cuntada

Saliid seytuunku wexey muhiim utahay in lagu diyaariyo cuntooyin kal duwan sida kukarinta kudubista ama iidaan in lagadhigto ayada xittaa saliid seytuunka cusub oo aan lakarin waa mida ugu nafaqada badan

8.saameeynta xusuusta iyo maskaxda

Daraasado dhawaan ah ayaa tilmaamaya in saliid seytuunku kor uqaado shaqada maskaxda gaar ahaan dadka da,da ah isticmaalkeeda wuxuu hoos udhigi karaa cuduro badan sababtoo ah wexey ilaalisa unugyada maskaxda oo aay ka difaacda wax yeelada 

9.Gunaanud

Saliid seytuunku waa hibo dabiici ah oo qofka joogteeya u keeni karta jirkiisa inuu kafayoobaado cuduro badan wexey u fiicantahay caafimaadka wadnaha,maskaxda,dheefshiidka, waana qeyb muhiim ah oo u fiican caaafimaadka saliid seytuunka nolal maalmeedka wexey utahay maalgashi fiiican una fiican caafimaadka 

How does too much noise damage the brain?

 

Qeylada badan iyo buuqa joogtada ah wexey saameyn kuyeelataa  caafimaadka maskaxda ilmaha yar  maskaxda ilmaha yar ayaa aad ujilicsan  oo wali kujirta marxalad hormarineeed sidaas darteed  waxyaabaha kuhareereysan si dagdag ah ayeey utaabtaan

Marka ilmahu si joogta ah ugu noolaado  qeylo iyo sawaxan badan waxaa kudhici kara culeeys maskaxeed  (mental  stress)  qeylada wexey kordhisaa hormuunka(cortisol) oo ah culeys ka hormoonka (stress  hormones)  haddii hormoonkaan kor ukoco muddo dheer waxuu keeni karaaa  walaac joogta ah iyo xanaaq  badan iyo awood yari

Sidookale qeylada badan wexey dhaawacdaa dareenka maqalka iyo xasuusta ilmahu markuu joogto umaqlo qeylo ama buuq badan maskaxdiisa ayaa ubaahan xoog dheeraadka  ah si,ay usifeeyso  codadka muhiimka ah taasoo keenta daal iyo  xusuus daciif ah

Waxaa kaloo ay sababi kartaa hurdo la,aan taas oo  sii xumeysa caafimaadka maskaxda ilmaha yar iyo jirkoda dhibaato kale oo muhiim ah inaad ogaato ayaa wexeytahay qeylada badan in eey saameyso hormarka shucuurka ilmaha caruurta kubarbaarta deegaano qeylo badan ayaa wexey unugul yihiin ineey yeeshaan xanaaq,farabadan niyadjab iyo dhibaatooyin laxiriira laxiriirka bulshada

Gabagabo

Qeylada joogtada ahi wexey  halis weeyn kutahay hormar maskaxeedka ilmaha iyo shucuurka ilmaha waa muhiim in waalidku iyo macalimiintaba kayareeyaan qeylada iyo buuqa agagaarka caruurta si ay ugukoraan deegaan dagan oo caafimaad uleh maskaxdooda iyo mustalbakood 

Waxaaan idiin rajeynaaa inaad kaheshaan maqaalkeyga kuna faaaidaan nabadgalyo

What is Bitcoin?

 

Bitcoin waa lacag digital ah oo madam banaan (decentralized) oo la abuuray si loodiro  loona helo lacag adigoon ubaahneyn bank ama  hay,ad dhexe waxaa labilaabay 2009 waxaana figradda iyo qoraalka aas aaska u ahaa qof ama koox hoos imaaneysa magaca satoshi  nakamoto 

Sida uu ushaqeeyo macaamilkasta oo Bitcoin ah waxaa lagudiiwan galiyaa buug digital ah oo guud oo layiraahdo block chain  block kasta wuxuu xinbaarsanyahay koox macaamilo oo laxaqiijiyay taasoo kadhigeysa in islalacagta aan labo jeer la adeegsankarin  xaqiijinta macaamiilada waxaa sameeya kunbuyuutaro layiraahdo miners oo xaaladaha xisaabaadka adag si aay uhelaan abaalmarino Bitcoin ah nidaamkan waxaa looyaqaana proof of work

Amman iyo hanti dhoor isticmaalayaashu  wexeyleeyihiin furayaasha gaarka ah( private keys)  iyo furayaashu guud (public   keys ) hadiifuraha gaarka lawaayo ama laxado  Bitcoins ka ayaa lumaayo oo dib in loo helikari waayo baa surtagal ah taasoo kamid ah khatara ugu waaweyn.sidookale Bitcoin waa mid aad ukala guura qiimaheedu(volatile) sidaa darted maaha mid kuhaboon mid raadinaaya qiimo xasiloon .

Xadidaadka guud ahaan waxaa lasii qorsheeyaya iney noqoto  21milyan oo Bitcoin  ah kaliya taasoo kadhigeysa in labarbardhigi karo xadidaad alaabyar sida dahabka  laakiin waxey abuuri kartaa caadaadis suuq markii ay badato baahida suuqa. 

Isticmaalka iyo ulajeedooyinka Bitcoin  dadka qaar wexey u isticmaalaan in lagu iibsado adeegyo ama badeecooyin qaarna wexey u arkaa keed maal galin ah (stor of value) 

 Waxaa sidookale loo isticmaala si loohelo lacag caalami ah oo si dagdag ah uga madax banan nidaamyada Caadiga ah ee bangiyada 

Sikastaba ha ahaate waa muhiim inlabarto khatarta amniga iyo shuruucda dalkaaga kahor inta aadan bilaaabin isticmaalka...

Faaidada cabista biyaha

 1biyha iyo caafimaadka

waana sababta loo dhoho biyuhu waa nimcoyinka alle kuwa ugu waaweyn qufwalba oo dundalk kunool wuxuu ubaahanyahay biyo uu kunoolaado si jiritaankiisa usiii socdo %70qiyaastii jirka bani,aadamka waxa uukakoobanyahay biyo taas oo mujineyso muhiimada ey kuleeyihiin  biyaha jirkeena maqalkan yar wxaan kufalanqeyn doonna faaidadayinkala Duwan oo ay uleeyihiin  biyaha  sida caafimaadka,quruxda,iyo deegaanka                                                                   Cabitaanka biyo kufilan maalinkasta wuxu kaacaawinayaa in jirku si habsami leh ushaqeeyo biyaha wexey fududeyaan dheefshiidka iyaga oo kadira Canada si fudud o loo nuugo waxa kale ey kahortagaan caloolfadhiga(constipation) waxeyna xoojiyaan shada mindhicirada.                                                                                             

2.biyaha iyo nadaafada

Biyaha waxaa lagutilmaama furaha nadaafadda

Nadaafadda jirka guryaha cunada dharma waa mid aanan suurtobeynin la,aantood dhaqidda gacmaha iyo musqulaha wexey kahortagaan cuduro badan oo faafa sida shubanka,duumada quruumaha hormaaray wxey heerkas kugaaren Allah kadib nidaamsiga ey nidaamsdeeb biyo nadiif ah iyo nadaafad joogto ah

3.biyaha iyo dhaqaalah

Biyaha wexey sidookale lafdhabar uyihiin dhaqaalaha bulshada beeraha waxaa simaalinle ah loogu waraabiyaa beeraha si ay usoosaran dalag nafci leh xoolaha wexey kunoolyihiin biyo oo biyaha la,antood matarmi karaan

4.biyaha iyo deegaanka 

Deegaanka iyo biyaha waa 2 iskuxiran  biyha roob ayaa kobciya dhirta taasoo abuurta jawi catamaran  oo nadiif ah biyaha harooyinka wexey nolol uyihiin  maalaayiin nafleey ah biyaha wexey kadhigantahay ilaalinta deegaanka oo dhan haddii biyaha wasaqoobaan ama yaraadan waxaa halisgali kara deeganka iyo noolaha dhan

5.baahida looqabo ilaalinta biyaha

Inkastoo ay biyo jiraan hadane aduunka waxaa kajira meelaha qar biyo yaraan sidaas darted wexeykeenta abaar gaajo iyo barakac bulshadeed sidaas darted waxey masuuliyad kasaarantahay ilaaalinta biyaha qufkaste waxaa ilaalinta biyaha kami ah kafogaanshaha cabida biyo wasaqeysan ka ilaalinta in wasaq lagushubo meelaha biyo mareenka sida wabiyada ,waraha iyo ceelalka sidaas daraaded aan udhaqanno si masuuliyadeesan oo aan ilaalino biyaheea si aay ugafaaideystaan jiilka danbe ee nagu xiga 

Gunaanud

Biyaha waa hanging dahabi ah oo Allah ku galadeystay dadka iyo noolaha kale loogamana maarmo ,dhaqaalaha ,nadaafada,caafimaadka ,jiritaanka bulshada,iyo bilicda deegaanka ee aaan ilaaalino fadlan

Faaidada mooska

 

 Moosku waa miro caan ah oo la

isticmaalo waxaana kabuuxa nafaqooyin badan oo u fiican caafimaadka bani,aadamka waxaa kaloo kabuuxa macdan iyo fitamiin iyo tamar dabiici ah.                                                                                                                                                             1.Tamarta dagdaga ah.                                    Moosku wuxuu hodan kuyahay kaarbohaydraytyo.                Fudud sida kulukoska iyo fructose  kuwaaso si dhaqsi ah usiiya jirka tamar taas waa sababta ciyaartoyda badan moos ucunaan kahor ama kadib jimicsiga.                                                                                                                                  2.kalium(potassium)                              l            moosku waxaa uuleeyahay kalium badan taas oo caawisa ilaalinta cadaadiska dhiiga shaqada wadnaha iyo isudheelitirka dareeraha jiraka.                                                                                                                    3.dhiig fayoobi.                                                 Mooska waxaa kujiraa fatamiin B6 iyo folate kuwaas oo gacan kageesta  sameynta unugyada dhiiga cas.                       Waxa kale uu leeyahay biryar taas oo kahortagta  dhiig yaraanta                                                                                                                                                                                                           4.sida ugu fiican ee loo canon.                        Cunto took ah si fudud u qaado  oo cun  kadhigo sharaa. Adigoo kudaraa nuc kasta qudrada ee nafaqada le.                                                                                                                              Gunaanad  moosku waaa cuno wax tarleh oo aan lagamaarman u ah nolasha kudar cuntooyin kaaga maalinlaha ah

How a student can overcome various challenges?

 

Ardaygu wuxuu u baahan yahay qorshe iyo xirfado gaar ah si uu u gudbo caqabadaha uu la kulmo. Halkan waxaa ku qoran talooyin kaa caawin kara inaad ka adkaato caqabadaha:

1. Qorsheynta iyo Maaraynta Waqtiga: Samee jadwal waxbarasho oo nidaamsan oo ku dar waqti loogu talagalay shaqooyinka, nasashada, iyo waxbarashada. Qorsheynta wanaagsan waxay kaa caawin kartaa inaad ka fogaato cadaadiska iyo xaalada degdega ah.

2. Hagid iyo Taageero: Raadi hagid iyo taageero haddii aad la kulanto dhibaatooyin. Tani waxay noqon kartaa macalimiin, saaxiibo, ama qoys. Taageeradu waxay ku siin kartaa aragtiyo cusub iyo dhiirigelin.

3. Hawl-Karnimo iyo Adkaysi: Waxbarashadu waxay noqon kartaa mid adag mararka qaar. Waa muhiim inaad noqoto mid adkaysi leh oo diyaar u ah inaad wajahdo caqabadaha si aad u gaarto hadafyadaada.

4. Is-isku-Kalsoonow: Ku kalsoonow awoodaada iyo kartidaada. Is-kalsoonida waxay kuu oggolaaneysaa inaad ka gudubto caqabadaha iyadoo aanad ka labalabeyn.

5. Barashada Xirfadaha Xallinta Dhibaatada: Baro sida loo xalliyo dhibaatooyinka. Tani waxay ku lug leedahay fahamka dhibaatada, soo bandhigida xalalka suurtagalka ah, iyo doorashada midka ugu habboon.

6. Maqnaanshaha Qaladka: Ha ka baqin inaad qalad samayso. Qaladku waa qayb ka mid ah barashada. Baro waxa khalad ahaa oo ka faa’iidayso casharka si aad u hagaajiso habkaaga.

7. Nasashada iyo Is-daryeelka: Hubi inaad hesho waqti aad naftaada ku daryeesho. Nasashada, cunista cunto caafimaad leh, iyo jimicsiga waxay kaa caawin karaan inaad ahaato mid firfircoon oo maskaxiyan caafimaad qaba.

8. Hadaf iyo Himilo: Dhig hadafyo cad oo aad ku sii socoto. Hadafyadu waxay kuu siinayaan jihada iyo dhiirigelinta aad u baahan tahay si aad u gudubto caqabadaha.

9. Qiimeynta iyo Dib-u-Eegista: Si joogto ah u qiimee horumarkaaga iyo qorsheyntaaga. Haddii waxyaabaha aan u shaqeyn sida aad filayso, dib-u-eegis iyo sixid samee si aad u hagaajiso.

10. Dhiirigelin iyo Horumar: Isku day inaad mar walba u ekaato mid dhiirigelin leh oo horumarsan. Waxbarashada ma ahan oo kaliya inaad hesho macluumaad, laakiin sidoo kale inaad korodhsato xirfado cusub iyo horumar.

Isticmaal talooyinkan si aad u qorsheysato habkaaga waxbarasho iyo inaad u diyaar garowdo caqabadaha. Isku day inaad ku dhaqanto si joogto ah oo aan ka daalin raadinta xalalka iyo sidii aad u horumari lahayd.