Faaidada timirta

Faa’iidada Timirta 

Timirtu waa mid ka mid ah miraha ugu qiimaha badan ee dunida laga isticmaalo, gaar ahaan wadamada Carabta iyo Muslimiinta oo si gaar ah looga isticmaalo bilaha barakaysan sida Ramadaanka. Mirahan yar ee macaan waa mid ka mid ah cuntooyinka ugu nafaqo badan, isla markaana leh faa’iidooyin badan oo caafimaad, nafaqo, iyo tamar ah.

Marka hore, timirtu waa isha ugu weyn ee tamarta dabiiciga ah. Waxaa ku jira sokor dabiici ah oo si degdeg ah jirka ugu beddesha tamar, sida fructose iyo glucose, taas oo ka dhigaysa cunno ku habboon qofka daalan ama sooman. Dadka Muslimiinta ah ayaa sababtan darteed ugu furta soonkooda timir, si ay jirka ugu helaan tamar degdeg ah oo dabiici ah.

Waxaa kale oo timirtu hodan ku tahay fiitamiinno iyo macdano kala duwan sida potassium, magnesium, calcium, iron (bir), iyo fiitamiin B6. Macdanahaan ayaa kaalin muhiim ah ka qaata shaqada wadnaha, murqaha, iyo dhiigga. Tusaale ahaan, potassium-ku wuxuu caawiyaa in la xakameeyo cadaadiska dhiigga, halka birta ku jirta timirta ay yareyso halista dhiig-yaraanta (anemia).

Mid ka mid ah faa’iidooyinka ugu muhiimsan ee timirtu leedahay waa kordhinta shaqada caloosha iyo dheefshiidka. Timirtu waa mid hodan ku ah fiber (xadhko cunto), taas oo ka caawisa in dheefshiidku si habboon u shaqeeyo, isla markaana ka hortagta calool-fadhiga. Fiber-ka ku jira timirta wuxuu sidoo kale yareeyaa halista cudurka macaanka iyo kolestaroolka xad-dhaafka ah.

Intaas waxaa dheer, timirtu waxay xoojisaa maskaxda iyo xasuusta. Cilmi-baarisyo dhowr ah ayaa muujiyay in macdanta iyo fiitamiinada ku jirta timirta ay ka caawiyaan hawsha neerfayaasha, waxayna wanaajisaa xusuusta iyo feejignaanta. Taas ayaa ka dhigaysa mid faa’iido u leh ardayda ama dadka doonaya firfircooni maskaxeed.

Sidoo kale, timirtu waa dawo dabiici ah oo kor u qaadda difaaca jirka. Waxay leedahay maaddooyin antioxidant ah oo ka hortaga dhaawaca unugyada iyo gabowga degdegga ah. Dadka cuna timir si joogto ah waxay badanaa yeeshaan difaac adag oo jirka ka caawiya inuu iska caabiyo infekshannada iyo cudurrada.

Dumarka uurka leh ama nuujinaya ayaa iyaguna aad uga faa’iidaysta timirta. Waxaa la ogaaday in timirtu fududeyso dhalmada sababtoo ah waxay dedejisaa foosha iyadoo dabiici ah, waxayna ka caawisaa hooyada in ay hesho nafaqo iyo tamar ku filan. Sidoo kale timirtu waxay kor u qaadaa caanaha hooyada marka ay nuujineyso.

Ugu dambeyn, timirtu waa cunno diini ah iyo mid dhaqameed. Nebi Muxammad (NNKH) ayaa ku taliyay cunista timirta, taas oo ka dhigaysa cunno barakaysan oo ay la socdaan faa’iidooyin jidheed iyo ruuxeed.

Gabagabadii, timirtu waa miro cajiib ah oo ay ku jiraan nafaqooyin badan oo muhiim u ah caafimaadka, waxayna jirka ka caawisaa dhinacyo badan — laga bilaabo tamar, dheefshiid, ilaa difaac. Cunista timirta maalin kasta waxay noqon kartaa talaabo fudud oo keenta nolol caafimaad leh iyo firfircooni joogto ah.