China and america

 

Halkan waa warbixin kooban oo ku saabsan waxyaabaha cusub ee ka socda xiriirka u dhexeeya China iyo United States, iyadoo aan ku sharaxayo dhinacyo kala duwan (ganacsi, tiknoolojiyad, amni i.w.m) — haddii aad rabto waxaan kala faahfaahin kari karnaa dhinac kasto

1. Dhaqaalaha & Ganacsiga

Wararka ugu muhiimsan

China bishii September 2025 gudaheeda wax u dhoofin USA-soybeans (soya beans) waxba kama aysan qaadan — tani waa markii ugu horeysay tan iyo 2018-kii. 

USA ayaa ka digtay in haddii China ay kusoo rogto xaddidaado dhoofinta “rare earths” iyo walxaha muhiimka ah, dunida inteeda kale ay ka go’i karaan ama ka fogaadaan China. 

China ayaa sidoo kale qaadanaysa tallaabooyin ka dhan ah maraakiibta ama shirkadaha US ama leh xuquuq US ah — qayb ka mid ah tartanka badda & maraakiibta. 

Maxay tani ka dhigan tahay?

Xiriirka ganacsi: Ganacsiga labada dal waa mid aad u ballaaran, sida ay dowladda China ku sheegtay in labada dal ay isu noqdeen lammaane ganacsi oo muhiim ah. 

Tartanka ganacsi: Tallaabooyinkan muujinaya in labada dhinac ay hadda ku jiraan xaalad tartan ah oo xooggan, halkii hore ay ahaan lahayd iskaashi dhexdhexaad ah.

Saameynta dunida: Marka USA iyo China ay ganacsi ahaan isku dayaan tallaabooyin isburin ah (retaliation), tani waxay saameyn ku yeelan kartaa suuqyada caalamiga, silsiladaha sahayda (supply chains), iwm.

---

2. Tiknoolojiyadda & Amniga

 

Wararka ugu muhiimsan

China ayaa shaaca ka qaaday in USA ay weerarro ka geysatay xarunta waqtiga qaranka (National Time Service Center) ee China — taas oo ay sheegtay in ay khatar ku noqon karto isgaarsiinta, nidaamyada maaliyadeed, tamarta iwm. 

China waxa ay qorshaynaysaa qorshe 5-sano ( five-year plan) kaas oo xoogga saaraya tiknoolojiyad sare, is-ku-filnaansho tiknoolojiyadeed, iyo yareynta ku tiirsanaanta teknoolojiyadda reer galbeedka. 

USA ayaa horey uga xaddiday teknoolojiyad iyo qalab loogu talagalay China (advanced semiconductors, computing) si loo xakameeyo koritaanka tiknoolojiyadeed ee China. 

Maxay tani ka dhigan tahay?

Tartanka tiknoolojiyadda: Waxa uu noqonayaa mid ka mid ah tiirarka ugu waaweyn ee khilaafka u dhexeeya US iyo China — yaa heli doona “edge” farsamo ahaan.

Amniga qaranka: Weerarrada cyber-ka ah, ama xaddidaadaha dhoofinta teknoolojiyadda, waxay muujinayaan in arrintan aysan kaliya ahayn ganacsi, balse sidoo kale amni qaran.

Saameyn furan: Shirkadaha, dalalka kale, iyo hal-abuurnimada caalamiga ah (global innovation) waxay noqon karaan kuwo saameyn ku yeesha markan labada awoodood ay tartan iyo xannibaado gelinayaan.

3. Siyaasadda Dibadda & Caalamiga

Wararka ugu muhiimsan

China waxay badashay wakiilka ganacsiga caalamiga (trade negotiator) ee u fadhiya World Trade Organization (WTO) si loola tacaalo khilaafaadka ganacsi ee koraya. 

Labada dal ayaa si rasmi ah u beddelay qaabka ay ula macaamilaan midba midka kale — China waxay doonaysaa “model cusub” oo u dhexeeya awoodaha waaweyn (major-country relations) iyadoo la tixgelinayo in iskaashiga iyo tartanka labaduba jiri karaan. 

Maxay tani ka dhigan tahay?

In la sameeyo qaab cusub: Waxay u muuqataa in China iyo USA ay baarayaan hab cusub oo xiriirkooda ah — mid ka duwan midkii hore ee iskaashi buuxa ama midki tartan buuxa.

Saameyn istiraatiiji: Arrimaha sida Taiwan, Badweynta Shiinaha (South China Sea), amniga cyber-ka iyo tartanka tiknoolojiyadda ayaa hadda si toos ah ugu jira miiska wadahadalka.

Caalami ahaan: Go’aamada labada dal waxay saameyn ku leeyihiin dalal kale iyo nidaamka caalamiga ah (global order) — sida siyaasadda ganacsiga, tiknoolojiyadda, iyo hannaanka amniga.

4. Fusadaha & Caqabadaha

Fursadaha

Haddii labada dal ay helaan dariiq wada shaqeyn ku saleysan, waxaa jira fursado ganacsi, teknoolojiyadeed iyo maalgashi oo waaweyn.

China waxay rabtaa in ay yareyso ku tiirsanaanta teknoolojiyadda dibadda, taasina waxay dhalin kartaa hal-abuurnimo gudaha ah iyo fursado cusub.

USA waxay ka faa’iidaysan kartaa suuqyada weyn ee China, marka ganacsiga la fududeeyo.

Caqabadaha

Xiriirka ayaa ku jira marxalad adag oo isku dhafan — iskaashi iyo tartan isku mar. Taasi waxay ka dhigeysaa in go’aannada la qaadanayo ay noqdaan kuwo taxadar badan.

Ku tiirsanaanta silsiladaha sahayda (supply chains) iyo teknoolojiyadda ayaa noqon karta mid khatargelinaysa haddii xannibaadaha sii xoogaystaan.

Khilaafaadka sida cyber-weerarada, xaddidaadaha dhoofinta, iyo arrimaha amniga qaranka ayaa si sahlan u dhalin kara xaalado xasaasi a

5. Gabagabo

Xiriirka u dhexeeya US iyo China wuxuu hadda ku jiraa xilliga isbeddelka weyn: waxaa jiro isku dayo labada dhinac ah in ay qaataan mowqif cusub, mid ka waasac badan iskaashiga dhaqameed. Ganacsi ahaan, tiknoolojiyad ahaan, iyo siyaasadda dibadda ahaanba, labada dal waxay isku dayayaan in ay fahmaan sida ay u wada noolaan karaan — tartan iyo iskaashi labadaba.